Το παιχνίδι της πυραμίδας

Πηγή: styx.gr

Μετά τις αλλεπάλληλες  υποβαθμίσεις της Ελληνικής οικονομίας και των Ελληνικών τραπεζών ως προς την χρεοπιστωτική τους αξιοπιστία εισέβαλε στην καθημερινότητα των Ελλήνων και ο όρος «οίκοι αξιολόγησης» και όπως συνήθως συμβαίνει, με δαιμονοποιημένη  ερμηνεία.

Θα συμφωνήσω με την ενστικτώδη αλλά σωστή αντίδραση  του λαού , θα διαφωνήσω όμως με τους εδώ ειδήμονες περί των οικονομικών, που ανάλογα πως τους συμφέρει, άλλοτε τροφοδοτούν τη λαϊκή οργή και άλλοτε μιλούν  για «συνομοσιολογίες». Ας εκλαϊκεύσουμε τα πράγματα βάζοντάς τα σε μία σειρά. 

Οι ιδιοκτήτες της βιομηχανίας παραγωγής χρήματος που εδρεύει στο Μανχάταν της ΝΥ, αφού εξασφάλισαν διαχρονικά  την τοποθέτηση υπαλλήλων τους στις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, δηλαδή στο υπουργείο οικονομικών  (Ministry Treasury), στην ομοσπονδιακή τράπεζα  (Federal Reserve) ,στο χρηματιστήριο (Wall Street), στην επιτροπή προώθησης αγαθών και εμπορίου (Commodity Further Trade commission) κλπ ,σε  σύμπραξη με καθηγητές  οικονομικών εδρών φημισμένων πανεπιστημίων όπως το  Harvard , MIT , Columbia , Berkley … που έπαιξαν τον ρόλο των οικονομικών συμβούλων (chief economics advisors ) στις κυβερνήσεις  Ρέιγκαν ,Μπούς πρεσβύτερου και νεότερου ,Κλίντον και δυστυχώς του Ομπάμα, έστησαν την πυραμίδα στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές επενδύσεις , με μία σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων όπως

• Κατάργηση του νόμου Glass-Steagal (1934) που απελευθέρωσε τις τράπεζες επιτρέποντάς τις να ρισκάρουν  χρήματα των καταθετών σε  εξωτραπεζικές  επενδύσεις .
• Επέτρεψαν συγχωνεύσεις  δημιουργώντας οικονομικούς κολοσσούς έξω από τον έλεγχο της επιτροπής ανταγωνισμού πχ Citicorp  + Travelers = CitiGroup
• Απέτρεψαν των  έλεγχο των χρηματιστηριακών παραγώγων (derivatives) που μία μορφή τους είναι τα δομημένα χρεωστικά ομόλογα CDO (Collateralized Dept Obligation) και τέλος
• Επέτρεψαν την μόχλευση  δηλαδή η αναλογία χορήγησης δανείων προς ίδια κεφάλαια  (borrow money – banks money) από 3/1 σε 33/1

 Η λογική της οικονομικής παγίδας ήταν απλή. Οι τράπεζες (banks lenders) δάνειζαν αφειδώς και αδιακρίτως, χωρίς εγγυήσεις για επιστροφή ,   σε αγοραστές (buyers) δάνεια παντός τύπου, στεγαστικά. φοιτητικά, εμπορικά, πιστωτικών καρτών, αγοράς αυτοκινήτου, κλπ. 

Αυτά τα δάνεια δίδονταν στις επενδυτικές τράπεζες (investment banks) για να γίνουν δομημένα ομόλογα  που ως ελκυστικά προϊόντα θα πλασαριζόταν στους μεγάλους και μικρούς επενδυτές (investors), πχ τράπεζες ασφαλιστικοί οργανισμοί , ιδιώτες… σ’ όλο τον κόσμο διασπείροντας τον κίνδυνο. Σημαντικοί  κρίκοι στη  «τροφική αλυσίδα της βιομηχανίας χρήματος» ήταν και είναι:

• Οι εταιρείες νομικών και οικονομικών υπηρεσιών (Financial service roundtable) που μέσω lobby και υπόγειους χρηματισμούς προστατεύουν το σύστημα.
• Οι εταιρείες ασφάλισης ( Insurance group). Τέλος
• Οι «ανεξάρτητοι» ιδιωτικοί !!! οίκοι αξιολόγησης (Rating Agency).

Προτού τα CDO με δάνεια επισφαλή και μεγάλης επικινδυνότητας πλασαριστούν στις αγορές, βαπτίζονταν  «στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ» των οίκων  αξιολόγησης ως χρηματιστηριακά προϊόντα άριστης βαθμολογίας (ΑΑΑ), διότι έτσι έκριναν (!!!), χωρίς καμία επίπτωση για αυτούς αφού βάση νομολογίας είναι εκτίμηση (sic).

Οι αγοραστές των CDO μπορούσαν να τα ασφαλίσουν έναντι κινδύνου κατάρρευσης στα ασφαλιστικά  group  με τα περιώνυμα συμβόλαια Credit Default Swaps (CDS), παίρνοντας πίσω μέρος της αξίας αγοράς. Επειδή οι ιδιοκτήτες  της βιομηχανίας χρήματος φρόντισαν να μη θεωρείτε ασύμβατη πράξη το να ασφαλίσει τρίτος χρηματιστηριακά παράγωγα που δεν  έχει στη κατοχή του, ποντάροντας στη κατάρρευση τους, οι επενδυτικές τράπεζες  που γνώριζαν τι «σκάρτα προϊόντα» πουλούσαν (bullshit papers) ποντάριζαν εναντίον τους αγοράζοντας ασφαλιστικά συμβόλαια (CDS). Δηλαδή ασφαλίζει ο γείτονας το σπίτι σου από πυρκαγιά  και αν καεί θα εισπράξει χωρίς να έχει πληρώσει τίποτε από την αξία του.

Επειδή δεν υπάρχει «ελεήμων» καπιταλισμός όπου όλοι να κερδίζουν εσαεί, ήταν θέμα χρόνου να σκάσει η φούσκα. Έγινε το 2008 όταν άρχισαν  να μην πληρώνονται οι δόσεις των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ. Η εξάπλωση των δομημένων ομολόγων (CDO) ήταν σε τέτοια έκταση που βύθισε σε κρίση την παγκόσμια οικονομία. Μια κρίση που θα ταλαιπωρεί για δεκαετίες τους λαούς  του πλανήτη όχι όμως τους υπαιτίους.

  Για την ιστορία κατονομάζω τους πρωταγωνιστές της πυραμίδας. Αυτοί  είναι:

• Δύο τραπεζικοί κολοσσοί  CITIGROUP . JP  MORGAN
• Πέντε επενδυτικές τράπεζες GOLDMAN SACHS, MORGAN STANLEY, LEHMAN BROTHERS, MERRILL LYNCH, BEAR STEARNS.
• Τρεις ασφαλιστικοί οργανισμοί AIG , MBIA , AMBAC
• Τέσσερις εταιρείες οικονομικών υπηρεσιών  ANALYST GROUP, THRALLS RIVER, COMPASS LEXICON, LOW  ECONOMIC CONSULTING GROUP . Τέλος,
• Τρεις οίκοι αξιολόγησης STANDARD & POORS, MOODY’S, FITCH.    

  Μετά τους αρχικούς κραδασμούς το σύστημα με χρήματα του φορολογούμενου Αμερικανού πολίτη ισορρόπησε και μάλιστα απείραχτο αφού οι πρωτεργάτες ή παρέμειναν στα αξιώματά τους ή εναλλάχθηκαν , πχ Μπερνάκε, Γκάϊτνερ, Γκένσλερ, Σαππίρο κα.

 Όπως, κατά παράδοση  από την αρχαιότητα, κάθε αρχή για να ευωδοθεί χρειάζεται «θυσία», ακόμη και σήμερα στα  θεμέλια νέου σπιτιού σφάζουμε κόκορα , έτσι και η βιομηχανία παραγωγής χρήματος  αφού «θυσίασε ως Ιφιγένεια» την Lehman Brothers έβαλε πλώρη για νέα κερδοσκοπικά παιχνίδια (speculate games) με στόχο τα ομόλογα αδύναμων οικονομικά κρατών και άπλωσε τα δίχτυα της. Όμως τώρα άλλαξε τους κανόνες της κερδοσκοπίας της . Έθεσε πρωτίστως την ασφάλεια και την προστασία των επενδυτών θεωρώντας χρέος της να τους  αποκαλύπτει  την πραγματικότητα . δηλαδή το αυτονόητο, ενώ στα δομημένα ομόλογα (CDO)  την  συγκάλυπτε.

Όσοι ασχολούνται με το ψάρεμα γνωρίζουν ότι τα ψάρια πιάνονται στα δίχτυα από δική τους κακή εκτίμηση . H Ελλάδα μετά από μία απογραφή το 2004 και μία καταγραφή το 2009, ήταν ώριμο υποψήφιο θύμα των νέων κανονισμών και ήταν λογικό, αφού εμείς αποκαλύψαμε αυτό που οι αγορές υποπτεύονταν. Δεν κρατήσαμε ούτε τα προσχήματα για να βγάλει ο ένας το μάτι του άλλου.

Απορώ τώρα γιατί διαμαρτύρεται η κυβέρνηση ως δακρύβρεχτη παρθένα για την παρά πέρα υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης μετά τον «θρίαμβο» της 25 Μαρτίου στη ενδιάμεση σύνοδο της ΕΕ. Όμως σ’ αυτήν  απεφασίσθη ότι ο ευρωπαϊκός μόνιμος μηχανισμός σταθερότητας (ESM)  θα είναι περίπου ένα ευρωπαϊκό  ΔΝΤ με σαφή δέσμη μέτρων για ελεγχόμενη χρεοκοπία σε χώρες της ευρωζώνης που έχουν μεγάλο δημόσιο χρέος. Δηλαδή με προτιμώμενο πιστωτή το ίδιο σε περίπτωση εκποίησης , με καθορισμό της πλειοψηφίας των ιδιωτών πιστωτών, που χρειάζεται για το κούρεμα των ομολόγων , με έκδοση νέων ομολόγων που θα περιέχουν όλες αυτές τις ρήτρες και θα ενσωματώνουν τους κινδύνους. Μετά απ‘ αυτά εφ’ όσον δεν υπάρχει ανάπτυξη στη χώρα και πώς να υπάρξει με μια δημόσια διοίκηση χαμένη στο διάστημα από νοοτροπία και νομοθετικό  σύστημα.  Απ’ τη στιγμή που το οικόπεδο Ελλάς βγαίνει στο σφυρί με  συνέπεια να μη  πιάσει τα λεφτά του , όπως και ο κάθε άσχετος γνωρίζει   ότι γίνετε στους πλειστηριασμούς  και για  όσο δεν είναι ορατή στο εγγύς μέλλον η επάνοδός μας στις αγορές προς τι η αγανάκτηση για τους οίκους αξιολόγησης; Με τους νέους κανόνες, την δουλεία τους κάνουν. Τα ψάρια δεν ψοφούν επειδή πιάστηκαν στο δίχτυ αλλά γιατί κτυπιούνται για να γλιτώσουν.

Όσοι ασχολούνται με το υποβρύχιο ψάρεμα γνωρίζουν πολύ καλά πως αν μπλέξεις σε δίχτυα μόνο αν έχεις μαχαίρι γλιτώνεις.

ΥΓ.  Για το πιο είναι το μαχαίρι  στη προκειμένη περίπτωση για την Ελλάδα όπως και με τους ιδιοκτήτες της βιομηχανίας θα ασχοληθώ με  άρθρα μου προσεχώς.