Σε δυσκολίες οι ασφαλιστικές από το «στρεσάρισμα» της ΤτΕ

Πηγή: insuranceworld.gr

Δύσκολη αποδεικνύεται η πορεία προσαρμογής των ασφαλιστικών εταιρειών στο νέο εποπτικό περιβάλλον, όπως αποκαλύπτει η εμπειρία από το πρώτο τετράμηνο άσκησης της εποπτείας από την Τράπεζα της Ελλάδος. 

Το έλλειμμα προσαρμογής του κλάδου αποδεικνύεται στην επιστολή που έστειλε η νέα εποπτική αρχή σε 60 εταιρείες, μέσω της οποίας απαριθμεί σειρά προβλημάτων στον τρόπο τήρησης των αποθεμάτων, τα οποία συνιστούν παραβίαση της νομοθεσίας. 

Η προοπτική της ανάκλησης αδειών όσων εταιρειών δεν προχωρούν άμεσα στην αναγκαία αύξηση του μετοχικού τους κεφαλαίου έχει επανέλθει στο προσκήνιο και σε πρώτη φάση μία τουλάχιστον εταιρεία δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη σχετική απαίτηση. Η πολιτική που θα ακολουθήσει η νέα εποπτική αρχή, σε σχέση με τις εταιρείες που δε διαθέτουν επαρκή κεφάλαια, αναμένεται να αποτυπωθεί στις αποφάσεις που θα ληφθούν στο αμέσως προσεχές διάστημα, ενώ σε πλήρη εξέλιξη είναι η αναθεώρηση και η εφαρμογή της νέας νομοθεσίας που θα προετοιμάσει τις εταιρείες να προσαρμοστούν στους νέους κανόνες της Solvency II.

Την ίδια στιγμή, οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου βρίσκονται αντιμέτωπες με τη σκληρή δοκιμασία των «τεστ κοπώσεων» (stress test) που επιβάλλει η αρμόδια ευρωπαϊκή αρχή, σε μια προσπάθεια να δοκιμαστούν οι αντοχές του κλάδου σε αντίξοοες χρηματοοικονομικές συνθήκες. Η δοκιμασία των stress test έχει ήδη ξεκινήσει με τη δημοσιοποίηση από την EIOPA των κατευθυντήριων γραμμών με βάση τις οποίες οι τέσσερις μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες, Εθνική Ασφαλιστική, Efg Eurobank, Αγροτική Ασφαλιστική και Ευρωπαϊκή Πίστη, θα πρέπει να μετρήσουν την επάρκεια των κεφαλαίων τους, συνεκτιμώντας τις επιπτώσεις από την άνοδο των spreads, την πτώση των τιμών των μετοχών και των τιμών των ακινήτων, που προβλέπει το δυσμενές σενάριο. 

Η Τράπεζα της Ελλάδος ανέλαβε τη σκυτάλη της εποπτείας με αμείωτη ταχύτητα και τα πρώτα δείγματα γραφής δόθηκαν ήδη με τους επιτόπου ελέγχους, που πραγματοποίησε σε είκοσι περίπου εταιρείες του κλάδου. Οι έλεγχοι πραγματοποιήθηκαν την περίοδο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου και αποκάλυψαν σωρεία «αδυναμιών συμμόρφωσης και παρεκκλίσεις» από τις νομοθετικές διατάξεις, με βασικότερη την απόφαση για τον τρόπο τήρησης του Μητρώου Αποθεμάτων που είχε εκδώσει η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης τον Απρίλιο του 2009. Οι διαπιστώσεις της εποπτικής αρχής αφορούν κυρίως το χρόνο αποτίμησης των περιουσιακών στοιχείων που προορίζονται για ασφαλιστική τοποθέτηση, αλλά και το χρόνο ενημέρωσης και τήρησης των σχετικών στοιχείων, προειδοποιώντας ότι «κατά την επόμενη υποβολή των μητρώων ασφαλιστικής τοποθέτησης με ημερομηνία την 31η Μαρτίου 2011, η Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης θα προχωρήσει σε ενδελεχείς ελέγχους, προκειμένου να ελεγχθεί η συμμόρφωση» του ασφαλιστικού κλάδου.

Ενδεικτικό της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζει η νέα εποπτική αρχή το θέμα, είναι η απαίτηση της ΤτΕ από τις διοικήσεις των εταιρειών να ενημερώσουν τα διοικητικά συμβούλια, ζητώντας μάλιστα την έγγραφη δήλωση ότι έλαβαν γνώση της σχετικής επιστολής, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο να θέσει τα διοικητικά συμβούλια των ασφαλιστικών εταιρειών ενώπιον των ευθυνών τους.

Σύμφωνα με την επιστολή, που έχει αποστείλει η εποπτική αρχή προς τους υπεύθυνους διοικήσεων, οι κυριότερες αδυναμίες συμμόρφωσης αφορούν στα ακόλουθα:  

- Δεν  υπάρχουν διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου ή ότι ακόμα και όπου αυτές υπάρχουν είναι ελλιπείς, ως προς την τήρηση του Μητρώου Ασφαλίσεων

- Το Ημερολόγιο Μεταβολών Ασφαλιστικής Τοποθέτησης δεν ενημερώνεται εγκαίρως και πλήρως

- Η αποτίμηση των περιουσακών στοιχείων, που έχουν διατεθεί σε ασφαλιστική τοποθέτηση είναι ασυνεχής και πραγματοποιείται σε αραιά και μεγάλα διαστήματα, μη ικανά για τη διασφάλιση τήρησης των διατάξεων του νόμου για τη συμπλήρωση της ασφαλιστικής τοποθέτησης εντός 45 ημερών, σε περιπτώσεις σημαντικής υποτίμησης των στοιχείων που την απαρτίζουν

- Διατίθενται σε ασφαλιστική τοποθέτηση περιουσιακά στοιχεία που δεν εμπίπτουν στις κατηγορίες που προβλέπει ο νόμος

- Δεν τηρείται ειδικό αρχείο παρακολούθησης της χρονικής υστέρησης καταβολής των ασφαλίστρων ανά ασφαλιστήριο συμβόλαιο και διαμεσολαβούντα. Έτσι, όσον αφορά στα ανείσπρακτα ασφαλιστήρια συμβόλαια, υπάρχει αδυναμία ορθού υπολογισμού και επιβεβαίωσης των απαιτήσεων (των ασφαλισμένων και διαμεσολαβούντων από ασφαλιστήρια), που έγιναν απαιτητές κατά το τελευταίο τρίμηνο

- Τα στοιχεία παρέκκλισης του άρθρου 6 συμπληρώνονται στο Μητρώο Ασφαλίσεων, αντί της ξεχωριστής αναφοράς των συγκεκριμένων στοιχείων εκτός του Μητρώου

- Χρησιμοποιούνται κατά παράβαση του νόμου περισσότεροι του ενός θεματοφύλακες για την τήρηση των περιουσιακών στοιχείων ασφαλίσεων, συνδεδεμένων με επενδύσεις (unit linked)

- Παρατηρείται καθυστέρηση στην υποχρεωτική ενημέρωση της εποπτικής αρχής για τις μεταβολές των περιουσιακών στοιχείων που διατίθενται σε ασφαλιστική τοποθέτηση

Η Τράπεζα της Ελλάδος διαπιστώνει περαιτέρω:
- Ελλιπή ή λανθασμένη συμπλήρωση στοιχείων
- Λανθασμένη κατηγοριοποίηση στοιχείων
- Κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων με ληκτότητα προγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής
- Ηλεκτρονικό κλείδωμα των υποβαλλόμενων αρχείων
- Λανθασμένη κατηγοριοποίηση των στοιχείων που αναφέρονται στο Ειδικό Αρχείο Περιουσιακών Στοιχείων Ασφαλίσεων Ζωής Συνδεδεμένων με Επενδύσεις
- Ασυμφωνία μεταξύ των στοιχείων της μηνιαίας αναφοράς του υπεύθυνου αναλογιστή και του Μητρώου Ασφαλιστικής
Τοποθέτησης για τα προϊόντα ασφαλίσεων ζωής συνδεδεμένων με επενδύσεις

Την ίδια στιγμή, σε πλήρη εξέλιξη είναι η διαδικασία των stress test, που οι τέσσερις μεγάλες εταιρείες του κλάδου θα πρέπει να υλοποιήσουν έως τις 20 Μαΐου. Στο stress test συμμετέχουν περισσότερες από 200 εταιρείες πανευρωπαϊκά, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων ασφαλιστικών ομίλων και όπως επισημαίνει στο σχετικό κείμενο η EIOPA θα βασιστεί στις αρχές της οδηγίας για τη Solvency II. Οι μέθοδοι αποτίμησης είναι αυτοί που καθορίζονται στο κείμενο της QIS5, θεωρώντας ότι βρίσκονται πιο κοντά στο πλαίσιο των αρχών της Φερεγγυότητας II.

Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που έχουν δοθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στόχος της άσκησης είναι ο έλεγχος της αντοχής του ασφαλιστικού κλάδου σε αρνητικές εξελίξεις στις κεφαλαιαγορές, αλλά και σε καταστροφικά ή αρνητικά ασφαλιστικά γεγονότα. Ημερομηνία αναφοράς για όλα τα σενάρια, που βασίζονται στην υπόθεση ότι τόσο το βασικό όσο και το αρνητικό σενάριο συμβαίνουν στιγμιαία και ταυτόχρονα ενώ όλες οι υπόλοιπες παράμετροι παραμένουν αμετάβλητες, αποτελεί η 31η Δεκεμβρίου 2010. Τα αποτελέσματα θα σταλούν στη συνέχεια στην  EIOPA, χωρίς την αναφορά στο όνομα κάθε ασφαλιστικής επιχείρησης, ενώ τον Ιούλιο θα γίνει η παρουσίασή τους.

Τα σενάρια που θα εξεταστούν αναλύουν τρεις  υποθετικές περιπτώσεις, εστιάζοντας σε εξελίξεις στην αγορά των ομολόγων, των μετοχών και των τεχνικών προβλέψεων.

Το βασικό σενάριο για τον κίνδυνο αγοράς προβλέπει μείωση των επιτοκίων κατά 20 έως και 40 μονάδες βάσης, ενώ με βάση το δυσμενές σενάριο η μείωση των επιτοκίων κυμαίνεται από 62,5 έως και 125 μονάδες βάσης ανάλογα με τη διάρκεια του επιτοκίου. Η πτώση των τιμών στην αγορά κατοικιών υπολογίζεται στο 3,8% σύμφωνα με το βασικό σενάριο και φθάνει το 11,6%, με βάση το δυσμενές σενάριο, ενώ στην περίπτωση των εμπορικών ακινήτων η μείωση των τιμών υπολογίζεται στο 15% για το βασικό σενάριο και στο 25% για το δυσμενές σενάριο. Για την περίπτωση των μετοχών, το δυσμενές σενάριο προβλέπει  πτώση της τάξης του 15%, ενώ στο βασικό σενάριο η μείωση έχει υπολογιστεί στο 7,5%. 

Για τα εταιρικά ομόλογα το δυσμενές σενάριο προβλέπει αύξηση των spreads από 31,4% έως 38,3%, ανάλογα με τη βαθμολογία τους, ενώ για την περίπτωση των κρατικών ομολόγων η πτώση των τιμών προεξοφλείται με βάση το δυσμενές σενάριο, προβλέποντας αύξηση των αποδόσεων από 0 για την περίπτωση των γερμανικών ομολόγων έως και 258 μονάδες βάσης για τις ευαίσθητες οικονομίες της Ευρώπης, όπως η Ιρλανδία. Για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα το δυσμενές σενάριο προβλέπει αύξηση των αποδόσεων κατά 255 μονάδες βάσης, για τα πορτογαλικά κατά 246 μονάδες βάσης, για τα ισπανικά  κατά 165 μονάδες βάσης και κατά 136 μονάδες βάσης για τα κρατικά ομόλογα της Ιταλίας και της Κύπρου. 

Ο ασφαλιστικός κίνδυνος στον κλάδο γενικών ασφαλίσεων προσδιορίζεται με βάση το υποθετικό σενάριο ενός καταστροφικού γεγονότος, με 70% αντασφαλιστική κάλυψη ή αύξηση κατά 2% των απαιτήσεων λόγω πληθωρισμού, χωρίς αντίστοιχη αντασφαλιστική κάλυψη. Στον κλάδο ζωής οι πρόσθετες απαιτήσεις υπολογίζονται με βάση σενάρια για τη θνησιμότητα, σε σχέση και με μια πιθανή επιδημία ή τη μακροβιότητα. 

Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις, έμφαση θα δοθεί στο επίπεδο των ιδίων κεφαλαίων (διαθέσιμο κεφάλαιο), πριν και μετά τη διεξαγωγή των τεστ κοπώσεως. Τα ίδια κεφάλαια θα συγκριθούν με τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις (MCR) της Φερεγγυότητας II. Το αποτέλεσμα των stress test θα είναι η διαφορά των ιδίων κεφαλαίων, μετά από την εφαρμογή των σεναρίων από το MCR του κάθε σεναρίου.