Οι υπερβολικές κεφαλαιακές απαιτήσεις βλάπτουν σοβαρά καταναλωτές, ασφαλιστές και οικονομία

Η πρόσφατη κρίση αναστάτωσε την οικονομία των κρατών και κυρίως βέβαια τη ζωή των πολιτών και είναι σημαντικό να πάρουμε απ’ αυτήν τα σωστά μαθήματα για το μέλλον.

Αυτό ισχύει και για την Ασφαλιστική Αγορά, μια Αγορά που αναλαμβάνει να απορροφά κινδύνους αλλά είναι συγχρόνως και ένας μεγάλος μακροχρόνιος επενδυτής.

Η ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά άντεξε γερά στην οικονομική κρίση. Αν και οι επενδύσεις της υπέφεραν από υποτιμήσεις και χαμηλές αποδόσεις τα κατάφερε αρκετά ικανοποιητικά.  

Οι λόγοι είναι:

1. Το επιχειρησιακό μοντέλο της Ιδιωτικής Ασφάλισης διαφέρει από αυτό των Τραπεζών  και είναι πιο ανθεκτικό στις βραχυχρόνιες αναταράξεις.
2. Η Ασφαλιστική Αγορά είχε πάρει μαθήματα από την προηγούμενη κρίση (2001/2002) και είχε εφαρμόσει ήδη πρακτικές διαχείρισης κινδύνου και κεφαλαίων, κινούμενη πέρα από τις απλές απαιτήσεις του Solvency I.

Οι μεμονωμένες αυτές κινήσεις από διάφορες εταιρίες σε διάφορες χώρες οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Ένωση στο Solvency II, μια ολική προσέγγιση κάθε μορφής κινδύνου με πρακτικές διαχείρισης κινδύνων και κεφαλαίων.

Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί ότι το να ζητά η Πολιτεία από τις ασφαλιστικές εταιρίες υψηλά κεφάλαια δεν αρκεί. Οι περισσότερες εταιρίες που απέτυχαν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οδηγήθηκαν εκεί από έλλειψη σωστού management.

Αντίθετα απ΄ότι συμβαίνει σε άλλες δραστηριότητες, συνήθως στις ασφάλειες, μεσολαβεί αρκετό χρονικό διάστημα από την αιτία ως την τελική αφερεγγυότητα. Στο διάστημα αυτό το σωστό management ή/και ο σωστός επόπτης μπορούν να σώσουν την εταιρία εφαρμόζοντας κατάλληλες διαδικασίες.

Αυτή είναι μια κατεύθυνση που προάγεται πολύ από τη λογική του Solvency II που θεσμοθετεί ποσοτικά αλλά και ποιοτικά στοιχεία στην εποπτεία και έτυχε θετικής αντιμετώπισης από την ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά.

Αυτό το θετικό κλίμα στην ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά ήρθαν να διαταράξουν οι υπερβολικές κεφαλαιακές απαιτήσεις που προτείνουν οι Ceiops (Επιτροπή ευρωπαίων εποπτών) στα συμβουλευτικά προς την Commission έγγραφά τους, που αν γίνονταν δεκτά ως έχουν, θα προμήνυαν δυσάρεστες εξελίξεις για τους ασφαλισμένους, την οικονομία και τους ασφαλιστές.

Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες της Αγοράς, οι εισηγήσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε κεφάλαια 65 – 75% πάνω από αυτά που προέβλεπε το QIS4 (κατά άλλους μπορεί να απαιτηθούν 30 – 50% πρόσθετα κεφάλαια) .

Είναι σαφές ότι πρέπει να βρεθεί σημείο ισορροπίας ανάμεσα :

• στην προστασία καταναλωτή (με τα υψηλά κεφάλαια)
• στη δυνατότητά του να επιλέγει ανάμεσα σε πολλά, ανταγωνιστικά προϊόντα.

Το CEA (Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφαλίσεων) εκφράζει τις σοβαρές του ανησυχίες σε ειδική μελέτη (Μάρτης 2010) καθώς θεωρεί ότι μια υπερβολική αύξηση κεφαλαίων με το Solvency II θα βλάψει τις ασφαλιστικές εταιρίες, την αγορά, τους ασφαλισμένους και όλο τον τομέα της Ιδιωτικής Ασφάλισης. 

Στην περίπτωση αυτή βάσει της μελέτης εκτιμάται ότι:

1. Οι ασφαλιστικές εταιρίες θα αναγκασθούν να αυξήσουν τις τιμές ιδιαίτερα σε ορισμένες καλύψεις (όπως στις συντάξεις, στα αυτοκίνητα και την γενική αστική ευθύνη) να μειώσουν καλύψεις και παροχές (βλ. συντάξεις) και την δυνατότητα ανάληψης ορισμένων κινδύνων (βλ. φυσικές καταστροφές).
2. σε επίπεδο Αγοράς, τα ψηλότερα απαιτούμενα κεφάλαια μπορεί να σημάνουν, χαμηλότερες αποδόσεις και άρα απροθυμία μετόχων να επενδύσουν στον ασφαλιστικό τομέα. Οι μικρές ασφαλιστικές εταιρίες θα αναγκασθούν να συγχωνευθούν με μεγαλύτερες ή να εγκαταλείψουν τον χώρο. Παράλληλα οι Ευρωπαίοι ασφαλιστές θα βρεθούν σε μειονεκτική θέση απέναντι στους Αμερικάνους και τους Ασιάτες ομολόγους τους, που ευκολότερα (και φθηνότερα) θα αναπτύσσονται στις κοινά διεκδικούμενες αγορές και υπηρεσίες.
3. οι ασφαλισμένοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με αυξήσεις της τάξης των 20 – 30% για πολλά προϊόντα κλάδου ζωής και 5 – 20% σε αρκετά προϊόντα γενικών ασφαλειών και επίσης θα αναγκασθούν ή να μείνουν ανασφάλιστοι ή να μειώσουν τις καλύψεις τους.

Σε μακροοικονομικό επίπεδο, τα υπερβολικά κεφάλαια θα περιορίσουν το ρόλο του ασφαλιστικού τομέα στην απορρόφηση κινδύνων αλλά και σαν θεσμικού επενδυτή και υποστηρικτή της μακροχρόνιας ανάπτυξης.

Το συμπέρασμα είναι ότι, Κυβερνήσεις και επόπτες θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, ώστε στην προσπάθειά τους να περιορίσουν κινδύνους στο χώρο της Ιδιωτικής Ασφάλισης να μη βρεθούν αντιμέτωποι – λόγω υπερβολών – με μια σειρά δυσάρεστες επιπτώσεις και εκπλήξεις. Οι τελευταίες θέσεις των CEIOPS για τις προδιαγραφές του QIS5 (Τεχνική άσκηση για την εφαρμογή του Solvency II) είναι μετριοπαθέστερες και δείχνουν ότι το πρόβλημα αυτό έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό.

Μαργαρίτα Αντωνάκη

Πηγή: Nextdeal