«Κόβεται» το οξυγόνο στον Κλάδο Ζωής

Οι ανακατατάξεις που καταγράφηκαν μεταξύ των ασφαλιστικών εταιρειών του κλάδου Ζωής ήταν και πολλές σε αριθμό και κρίσιμες για ορισμένους «παίκτες»

Σε αλλαγές στρατηγικής στον κλάδο Ζωής υποχρεώνονται οι ασφαλιστικές εταιρείες έχοντας μπροστά τους τη σκληρή πραγματικότητα της κρίσης, την εφαρμογή των αυστηρών προδιαγραφών φερεγγυότητας της Solvency II, αλλά και το νέο συνταξιοδοτικό καθεστώς, το οποίο φαίνεται να αποτελεί τη μοναδική ευκαιρία ανάπτυξης της ασφαλιστικής βιομηχανίας, σε μεσοπρόθεσμο όμως ορίζοντα.

Τα στελέχη της αγοράς, αντιλαμβάνονται τον κλάδο Ζωής ως μια σκακιέρα και τις εταιρείες ως τα πιόνια του παιχνιδιού που μετακινούνται από τη μια θέση στην άλλη, προσπαθώντας να μην εγκαταλείψουν την παρτίδα. Οι κινήσεις τους μέρα με την ημέρα γίνονται όλο και πιο δύσκολες, όπως και λιγότερο προβλέψιμες.

Ποιος γνωρίζει για παράδειγμα αν αύριο - μεθαύριο ο «βασιλιάς» του παιχνιδιού, που βλέπει την αγορά από την κορυφή της, αλλάξει στρατόπεδο; Ποιος είναι βέβαιος για το τι θα πράξει η «βασίλισσα» που χρόνια τώρα στέκεται δίπλα του ατενίζοντας κι αυτή την αγορά από πολύ ψηλά; Αν για παράδειγμα γίνει επιθετική από φιλική που είναι σήμερα ή πάψει να παίζει άμυνα και περάσει στην επίθεση;

Ποιος μπορεί να είναι βέβαιος για το πως θα συμπεριφερθούν οι τέσσερις «στρατηγοί» της σκακιέρας που έχουν και τον «αέρα» του εξωτερικού; Ποιος γνωρίζει τους ελιγμούς που θα επιλέξουν να κάνουν, όπως κι αν θα γίνουν περισσότερο τολμηροί στο όνομα της εξουσίας;

Στην κρίσιμη και ίσως τελευταία αυτή «παρτίδα σκάκι», κινήσεις θα επιχειρήσουν και τα «άλογα», που παραδοσιακά δίνουν τη δική τους μάχη για την επικράτησή τους στην έδρα τους.

Όσο για τους «στρατιώτες», μάλλον θα πέσουν ηρωικά στο όνομα του «βασιλιά». Θα αποτελέσουν τις παράπλευρές απώλειες μιας παρτίδας που σύντομα θα λάβει τέλος και τότε όλοι θα μάθουμε ποιος πέτυχε την κίνηση ΜΑΤ, ποιος θα είναι ο νέος βασιλιάς και ποιοι θα επικρατήσουν στην  αυλή του.

Οι επιλογές των ασφαλιστικών εταιρειών στη σκακιέρα του κλάδου Ζωής, που πλέον έχει πάρει φωτιά, γίνονται όλο και ποιο δύσκολες, διότι μπορεί το πρώτο τρίμηνο του 2010 να έκλεισε ανοδικά και με σημαντικό, όπως θα δούμε παρακάτω, για την περίοδο ποσοστό, όμως οι επόμενοι δύο – τρεις μήνες φαίνεται να μην πήγαν καλά, ενώ ανάλογη πορεία αναμένουν οι ασφαλιστές ότι θα έχει η αγορά και στο διάστημα που ακολουθεί.

Οι ίδιοι θεωρούν ότι η ασφαλιστική βιομηχανία τώρα αρχίζει να βιώνει το τι πραγματικά σημαίνει κρίση. Τώρα αρχίζει να βλέπει τους δείκτες ανάπτυξης να κινούνται αρνητικά και ταυτόχρονα να διαπιστώνει ένταση στο ρεύμα ρευστοποίησης των επενδυτικών και συνταξιοδοτικών προγραμμάτων.

Οι φόβοι για βίαιες ανατροπές στην αγορά είναι μεγάλοι, κι αν από κάπου υπάρχει ελπίδα ότι θα έλθει ανάκαμψη, είναι από το κακό κλίμα που προκαλούν στην αγορά αλλαγές στο συνταξιοδοτικό. Στην πλειοψηφία τους τα στελέχη του κλάδου εκτιμούν ότι το ψαλίδισμα των συντάξεων στο οποίο προχωρεί η κυβέρνηση υπό τις εντολές της τρόικα, φέρνει πιο κοντά τις ασφαλιστικές εταιρείες στο ευρύ κοινό.

Το ζητούμενο για την ασφαλιστική βιομηχανία είναι αν θα εκμεταλλευθεί στο έπακρο τη μοναδική αυτή ευκαιρία. Αν θα επιστρατεύσει τα σωστά εργαλεία του marketing, αν θα λανσάρει νέα προϊόντα τα οποία να ανταποκρίνονται στις διαφοροποιημένες ανάγκες των εργαζομένων, αν θα πείσει το κοινό της ότι οι μελλοντικές συντάξεις θα πρέπει να είναι κατ΄ ουσίαν ιδιωτικές.

Οι ίδιοι οι ασφαλιστές δηλώνουν σίγουροι ότι η αγορά θα πετύχει το στόχο της. Θεωρούν επίσης ότι η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί, από το κλίμα που η ίδια διαμορφώνει, να ανοίξει μια δίοδο ουσιαστικού διαλόγου με τον κλάδο προκειμένου, παρέχοντας νέα - περισσότερο γενναία φορολογικά κίνητρα, να στηρίξει την προσπάθειά του να σταθεί τους εργαζόμενους κατευνάζοντας τις ανησυχίες τους για τις μελλοντικές συντάξεις.

Ανάλογα αναμένουν ότι θα κινηθεί και για τα Επαγγελματικά Ταμεία. Βέβαια γνωρίζουν ότι πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα το οποίο απαιτεί νομοθετικές παρεμβάσεις, που όμως είναι σίγουρο ότι θα υλοποιηθούν, διότι το απαιτούν οι καιροί, διότι κάποια στιγμή η Ελλάδα στο ζήτημα των συντάξεων θα πρέπει να βαδίσει στην πορεία που επί δεκαετίες βαδίζει η υπόλοιπη Ευρώπη.

Όμως, προτού οι ασφαλιστικές εταιρείες πάρουν το δρόμο προς τις ιδιωτικές συντάξεις και τα αποθεματικά των Επαγγελματικών Ταμείων –στα οποία βέβαια προσβλέπουν και οι τράπεζες- θα πρέπει πέρα του κακού κλίματος της αγοράς να αντιμετωπίσουν δύο ακόμη ζητήματα.

Πρώτα να απεμπλακούν από το θέμα που έχει ανακύψει με τους εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους – ανασφάλιστους των Ασπίς Πρόνοια ΑΕΓΑ και Commercial Value και κατά δεύτερο να προσαρμοστούν στο νέο καθεστώς φερεγγυότητας, όπως αυτό υπαγορεύεται από τη Solvency II.

 

Σε ότι αφορά το πρώτο ζήτημα, οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν έχουν πολλά να πράξουν. Πρόκειται για ένα κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο καλείται να διαχειριστεί η κυβέρνηση.

Για τη Solvency II, η αγορά έχει μοιραστεί σε δύο στρατόπεδα. Στους έχοντες είτε κεφαλαιακή δύναμη είτε πηγές άντλησης κεφαλαιακής δύναμης και στους μη έχοντες τα αναγκαία κεφάλαια. Κατά συνέπεια, η οδηγία θα επιφέρει ανατροπές στις ασφάλειες Ζωής, αλλά και πολλά προβλήματα ακόμη και στους κεφαλαιακά ισχυρούς, καθότι βάσει των πρώτων εκτιμήσεων, φαίνεται ότι η εφαρμογή του θα επιβαρύνει κατά 50% σύμφωνα με τα αισιόδοξα σενάρια ή κατά 70% σύμφωνα με τα απαισιόδοξα σενάρια, τα κεφάλαια των ασφαλιστικών εταιρειών.

Πρόκειται για χρήματα τα οποία θα πρέπει να εξευρεθούν έως το τέλος του 2012 και το ζητούμενο είναι ποιος θα αντέξει σε αυτή την πίεση. Στο μεταξύ, στην ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά, ήδη ακούγονται οι πρώτες φωνές αντίδρασης, διότι με ανάλογες κεφαλαιακές υποχρεώσεις θα επιβαρυνθούν και τα πολυεθνικά σχήματα, τα οποία επίσης λόγω του κακού κλίματος που έχει δημιουργεί με το ευρώ, δυσκολεύονται για την προσαρμογή τους στο Solvency II.

Ήδη δεν είναι λίγες οι δηλώσεις, οι αναφορές και οι δημόσιες τοποθετήσεις παραγόντων της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς, για την ανάγκη εξασφάλισης περιόδου χάριτος ώστε να υπάρξει ομαλή εφαρμογή του Solvency II και οι πιέσεις στο ασφαλιστικό οικοδόμημα να περιοριστούν. Είναι βέβαιο ότι σε αυτή φάση οι εταιρείες δεν διαθέτουν πολλές αντοχές εξερχόμενες της διεθνούς κρίσης, που άφησε έντονο το αποτύπωμά της και στη διεθνή ασφαλιστική βιομηχανία.

 

Στην Ελλάδα λοιπόν, υπάρχει αισιοδοξία ότι τελικά θα δοθεί, σε ευρωπαϊκό πάντα επίπεδο, παράταση στην προσαρμογή του κλάδου στη Solvency II. Ωστόσο, μέχρι να ληφθεί ανάλογη απόφαση από τα αρμόδια κοινοτικά όργανα –αν τελικά ληφθεί- η Εποπτική Αρχή καλείται να προετοιμάσει την ασφαλιστική αγορά για τα νέα δεδομένα και, βέβαια, και η ίδια η αγορά υποχρεούται να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της αντιλαμβανόμενη ως προθεσμία εφαρμογής του Solvency II το τέλος του 2012.

Αν τώρα θέλουμε να δούμε βάσει δεικτών το πώς ακριβώς κινείται η ασφαλιστική αγορά, δεν έχουμε παρά να αναλύσουμε τα τελευταία επίσημα στατιστικά δεδομένα, που αφορούν στο πρώτο τρίμηνο του 2010, από τα οποία συνάγονται τα εξής πολύ σημαντικά συμπεράσματα:

- Οι ανακατατάξεις που καταγράφηκαν μεταξύ των ασφαλιστικών εταιρειών του κλάδου Ζωής ήταν και πολλές σε αριθμό και κρίσιμες για ορισμένους «παίκτες». Ειδικότερα έξι εταιρείες βελτίωσαν την κατάταξή τους στην κατηγορία κερδίζοντας θέσεις, ενώ αλλαγές επήλθαν και στην κορυφή του κλάδου, όπου η Εθνική και η Alico διατήρησαν την πρώτη και τη δεύτερη θέση αντίστοιχα, όμως στην τρίτη θέση αναδείχθηκε η EFG Eurolife, αντί της ING που μετά τη στρατηγική της απόφαση να περιορίσει τη δραστηριότητά της στον τομέα των συντάξεων έχασε το ρυθμό της, με αποτέλεσμα στο πρώτο τρίμηνο του έτους να παρουσιάσει οριακή αύξηση των εργασιών τη κατά 0,21%.

Αντίθετα η EFG Eurolife διόγκωσε τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εργασίες κατά 34,14%, η Alico κατά 9,69% και η Εθνική Ασφαλιστική κατά 26,51%.

- Στο σύνολό της η κατηγορία παρουσίασε άνοδο της παραγωγής της κατά 6,29% στα 626 εκατ. ευρώ, επίδοση η οποία χαρακτηρίζεται εξαιρετικά θετική λαμβάνοντας υπόψη το αρνητικό οικονομικό περιβάλλον της χώρας.

- Ενδιαφέρον έχει επίσης το γεγονός ότι οι 20 πρώτες εταιρείες σε παραγωγή είναι αυτές που επί της ουσίας ελέγχουν σε απόλυτο βαθμό τη σχετική αγορά. Το μερίδιό τους διαμορφώνεται στο 99,83%, όταν το 2009 στο πρώτο τρίμηνο το μερίδιό τους ήταν της τάξης του 90,34%.

- Από τις 20 πρώτες εταιρείες οι εννέα κατέχουν μερίδιο μικρότερο του 2% και από αυτές οι επτά μικρότερο του 1%. Πρόκειται για μερίδια αγοράς τα οποία ενισχύουν την άποψη ότι στον κλάδο Ζωής τα επόμενα δύο με τρία χρόνια θα παρατηρηθεί ένταση των ρυθμών συγκέντρωσης.

- Η συγκέντρωση ασφαλίστρων που καταγράφηκε στις 20 πρώτες θέσεις του κλάδου αποδίδεται στις ανακλήσεις των αδειών λειτουργίας των Ασπίς Πρόνοια ΑΕΓΑ και Commercial Value, οι οποίες σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Επ.Ε.Ι.Α. είχαν έσοδα από ασφαλιστικές εργασίες περί τα 53 εκατ. ευρώ, που κατά ένα μέρος τους μεταφέρθηκαν στον ανταγωνισμό.

- Είναι βέβαιο ότι στον καθορισμό των μεριδίων αγοράς καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισαν για ένα ακόμη τρίμηνο τα ομαδικά συμβόλαια των τραπεζών, όπως εξάλλου και η παραγωγή του bankassurance. Δεν αποκλείεται μάλιστα αυτοί οι δύο παράγοντες να λειτούργησαν καταλυτικά στο πρώτο τρίμηνο του 2010 για το γεγονός ότι οι πολυεθνικές δυνάμεις φάνηκαν να χάνουν μικρό μέρος του συνολικού μεριδίου αγοράς στον κλάδο Ζωής(κάτι λίγο περισσότερο από μια ποσοστιαία μονάδα), όταν τα προηγούμενα τρίμηνα είχαν μια σταθερά ανοδική πορεία.

- Η αγορά αναζητεί με ενδιαφέρον το ποιος καρπώθηκε τα 53,1 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στην παραγωγή των Ασπίς Πρόνοια ΑΕΓΑ και Commercial Value των οποίων οι άδειες ανακλήθηκαν. Είναι πολύ πιθανό πάντως ο κύριος όγκος της παραγωγής αυτής να μην οδηγήθηκε στις πολυεθνικές εταιρείες, δεδομένης της μικρής απώλειας που, όπως προαναφέρθηκε, καταγράφηκε στο μερίδιο αγοράς το οποίο ελέγχουν συνολικά.

- Στο πρώτο τρίμηνο του 2010 η προσοχή όλων στράφηκε, μεταξύ άλλων, και στις επιδώσεις της ING, μια από τις βασικές δυνάμεις του κλάδου, η οποία όπως είναι γνωστό εγκατέλειψε τις ασφαλίσεις Υγείας. Ωστόσο η εταιρεία φάνηκε να κρατά τις δυνάμεις της καταγράφοντας οριακή άνοδο της παραγωγής της, όμως έχασε μια θέση στον πίνακα με τη σειρά κατάταξης των εταιρειών (από την τρίτη θέση βρέθηκε στην τέταρτη), λόγω της σημαντικής αύξησης της παραγωγής που κατέγραψαν άλλες εταιρείες του ανταγωνισμού.

Πηγή: Insuranceworld